به گزارش خبرگزاری «حوزه»، کتاب «احکام خانواده در پرتو فقه اسلامی» اثری از آیت الله العظمی ناصر مکارم شیرازی است که در آن به احکام شرعی موضوعات مختلف زندگی اشاره شده و «حوزه نیوز» به انتشار این احکام در شماره های گوناگون خواهد پرداخت.
بخش بیست و دوم: عدّه وفات و ترک زینت در ایام عدّه وفات
* عدّه وفات
سؤال ۱۰۲۰. در صورت فوت شوهر عدّه زن چقدر است؟
جواب: باید چهارماه و ده روز عدّه نگه دارد، خواه ازدواج دائم باشد یا موقّت، شوهرش با او نزدیکی کرده باشد یا نه، حتّی زن یائسه نیز باید عدّه وفات نگه دارد و اگر باردار است باید تا هنگام وضع حمل عدّه نگه دارد، ولی اگر پیش از گذشتن چهارماه و ده روز فرزندش به دنیا آید باید تا چهارماه و ده روز از مرگ شوهر عدّه را ادامه دهد.
سؤال ۱۰۲۱. هرگاه زن یقین کند همسرش از دنیا رفته و عدّه وفات نگه دارد و بعداً شوهر کند، چنانچه معلوم شود شوهر او بعد مرده است؛ حکم ازدواج دوم او چه می شود؟
جواب: چنانچه معلوم شود شوهر او بعد مرده است، باید از شوهر دوم جدا شود و احتیاط واجب آن است که اگر باردار است به مقداری که در عدّه طلاق گفته شد برای شوهر دوم عدّه طلاق نگه دارد و بعد از آن برای شوهر اوّل چهار ماه و ده روز عدّه وفات نگه دارد و اگر باردار نیست برای شوهر اوّل عدّه وفات نگه دارد و بعد برای شوهر دوم عدّه طلاق.
سؤال ۱۰۲۲. ابتدای عدّه وفات در صورتی که شوهر غایب باشد و فوت کند از چه موقعی است؟
جواب: از موقعی است که زن از مرگ شوهر باخبر می شود.
سؤال ۱۰۲۳. هرگاه زن بگوید عدّه من تمام شده از او قبول می شود؟
جواب: از او قبول می شود، به شرط آن که مورد اتّهام نباشد، بلکه احتیاط واجب آن است که مورد وثوق باشد.
سؤال ۱۰۲۴. مردی زوجه اش را طلاق می دهد، و پیش از تمام شدن مدّت عدّه، فوت می کند. آیا زوجه باید عدّه وفات نگه دارد، یا همان عدّه طلاق را تمام کند؟ آیا در این مسأله فرقی میان طلاق رجعی و بائن، یا طلاق حامله وغیر حامله وجود دارد؟
جواب: اگر عدّه رجعی بوده، نگه داشتن عدّه وفات لازم است. ولی در عدّه بائن، تکمیل همان عدّه کافی است.
سؤال ۱۰۲۵. شخصی زنی را در عدّه وفات عقد نموده، و پس از پایان عدّه عروسی می کنند، در حالی که زوجین جاهل به حرمتِ ازدواجِ در عدّه بوده اند، لطفاً بفرمائید:
الف) آیا حرمت ابدی برای آنها ثابت است، یا فقط عقد باطل می باشد؟
ب) در صورتی که حرمت ابدی نباشد و بخواهند عقد جدید بخوانند، آیا برای همسر دوم عدّه لازم است؟
ج) آیا باید عدّه وفات را برای همسر اوّل به انجام برساند؟
جواب: عقد ازدواج باطل است، ولی حرمت ابدی نمی آورد، و آن مرد می تواند مجدّداً با آن زن صیغه عقد را جاری کند، ولی اگر زن بخواهد با شخص سومی ازدواج کند، باید عدّه وطی به شبهه تمام شود.
سؤال ۱۰۲۶. حدود ۱۵ سال پیش از شوهر اوّلم طلاق گرفتم، و پس از حدود یک سال با مرد دیگری مجدّداً ازدواج کردم. پنج ماه پس از ازدواج دوم، شوهر سابقم فوت نمود. اکنون بعد از گذشت حدود ۱۴ سال متوجّه شدم که طلاق اوّلم باطل بوده، و به همین دلیل از شوهر دوّمم جدا شدم. آیا بنده که یائسه نیز می باشم، باید بعد از ۱۴ سال برای شوهر اوّلم عدّه وفات نگه دارم؟
جواب: هرگاه تازه از فوت او آگاه شده باشید باید عدّه نگه دارید، ولی اگر قبلاً از فوت او با خبر شده اید، و مدّت چهار ماه و ده روز گذشته، عدّه منقضی شده است.
* ترک زینت در ایام عدّه وفات
سؤال ۱۰۲۷. آیا زن در عده وفات محدودیتی از نظر پوشش و زینت دارد؟
جواب: آری؛ زن باید در مدّت عدّه وفات از پوشیدن لباسهای زینتی، کشیدن سرمه در چشم و کارهای دیگر که زینت حساب می شود، خودداری کند.
سؤال ۱۰۲۸. زنی جوان (حدود ۳۰ ساله) همسرش را از دست داده است، بخاطر فوت شوهر بیشتر از متعارف ترک زینت می کند، و حتّی باندازه معمول نظافت هم نمی کند، و اگر کسی به خواستگاری اش برود جواب منفی می دهد، و می گوید: «با شوهر مرحومم عهد کرده ام که دیگر ازدواج نکنم، و بین ما شرط شده که هر کس زودتر مُرد، دیگری ازدواج نکند». آیا این کارها صحیح، و این شرط واجب الوفا می باشد؟
جواب: حِداد، به معنای ترک زینت در ایام وفات، لازم است؛ ولی ترک زینت، به معنای ترک نظافت نیست و شرط مزبور اعتباری ندارد و سزاوار است زن بعد از گذشتن عدّه ازدواج کند.
سؤال ۱۰۲۹. امروزه بعضی از امور زینتی بسیار مرسوم و متداول گشته است، آیا انجام این گونه امور هم در عدّه وفات اشکال دارد؟
جواب: آری هرگونه زینت در این مدّت اشکال دارد.
